Ngập hầm chỉ trong vài phút có thể phá hủy cả công trình, vì thế vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ ra đời như một “lá chắn thép” thông minh, hoạt động chính xác và bền bỉ. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ cơ chế vận hành, cấu tạo và những ứng dụng thực tế của thiết bị tiên tiến này.
Vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ là gì?
Vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ là hệ thống kỹ thuật dạng tấm hoặc dãy rào chắn được lắp đặt tại cửa xuống hầm, hành lang sảnh để ngăn nước mưa, triều cường hoặc dòng nước bất thường xâm nhập. Về cấu tạo, vách gồm khung chịu lực, gioăng ép kín và cơ cấu cố định (bulong, rãnh dẫn hoặc thanh chốt), có thể là loại cố định hoặc cơ động (tháo lắp nhanh, tự nâng hạ).
Nguyên lý hoạt động dựa trên việc tạo rào chắn kín khít với mặt sàn và tường, tận dụng áp lực tĩnh của nước để gia tăng hiệu quả bịt kín; phiên bản cơ động bổ sung hệ gioăng đàn hồi để bù khe hở. Vai trò chính của thiết bị này là bảo vệ hệ thống hầm, tránh thiệt hại thiết bị điện, đảm bảo an toàn người đi bộ và giảm chi phí sửa chữa hậu ngập; đồng thời góp phần kế hoạch quản lý rủi ro cho các công trình đô thị.
Phân loại vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ theo cấu tạo
Vách ngăn chống ngập thủ công
Dòng vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ thủ công thường gồm các tấm chắn nhôm hoặc thép nhẹ, được lắp đặt thủ công khi có dự báo mưa lớn. Cấu tạo đơn giản gồm khung cố định hai bên cửa hầm và tấm chắn có gioăng cao su chống tràn nước. Ưu điểm nổi bật là chi phí đầu tư thấp, dễ tháo lắp, phù hợp với công trình nhỏ. Tuy nhiên, nhược điểm là phụ thuộc vào thao tác con người – nếu không kịp lắp đặt, nước có thể tràn vào hầm gây ngập cục bộ.
Vách ngăn bán tự động và tự động
Ở nhóm này, vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ được trang bị cơ cấu nâng – hạ bằng motor điện hoặc thủy lực, có thể kích hoạt bằng cảm biến mực nước. Khi nước dâng đến ngưỡng cài đặt, hệ thống tự động nâng tấm chắn lên để ngăn dòng chảy. Ưu điểm là vận hành nhanh, an toàn, hạn chế phụ thuộc nhân lực. Loại bán tự động thường cần người điều khiển kích hoạt, trong khi loại tự động hoạt động hoàn toàn theo lập trình – phù hợp với hầm chung cư, trung tâm thương mại, và các khu đô thị hiện đại.
Vách ngăn cố định và modular
Dạng vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ cố định thường được xây dựng kiên cố bằng khung bê tông, cửa van kim loại hoặc hợp kim nhôm, đảm bảo độ kín tuyệt đối và tuổi thọ cao. Ngược lại, loại modular sử dụng các tấm panel rời – có thể tháo ghép linh hoạt, vật liệu phổ biến gồm nhôm anod, composite hoặc inox. Modular phù hợp với công trình cần di chuyển hoặc điều chỉnh linh hoạt, trong khi vách ngăn cố định thích hợp cho khu vực chịu ngập thường xuyên, yêu cầu bảo vệ lâu dài.
Tại sao cần lắp vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ
Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh, tình trạng ngập úng cục bộ tại các thành phố lớn ngày càng gia tăng do mưa lớn, triều cường và hệ thống thoát nước quá tải. Những khu vực có hầm đi bộ – đặc biệt là ở các tuyến đường trung tâm – trở thành “điểm yếu” dễ bị nước tràn vào gây mất an toàn. Khi đó, vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ chính là giải pháp bảo vệ cần thiết để đảm bảo an toàn và duy trì hoạt động của công trình.
Nếu không có lớp bảo vệ này, chỉ một trận mưa lớn cũng có thể khiến nước dâng ngập hầm, gây hư hại toàn bộ hệ thống điện, thiết bị chiếu sáng và thông gió. Việc khắc phục sau ngập không chỉ tốn kém hàng trăm triệu đồng mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho người đi bộ và nhân viên bảo trì. Theo thống kê của Sở Xây dựng TP.HCM, mỗi mùa mưa có hàng chục điểm ngập sâu trên 0,5 m, nhiều trong số đó nằm gần khu vực hầm dân sinh hoặc hầm để xe.
Thực tế, nhiều địa phương đã phải chủ động dựng vách chắn tạm thời để ngăn nước tràn. Báo Tiền Phong từng ghi nhận hình ảnh người dân Thủ Đức và Hà Nội tự thiết kế tấm chắn bằng sắt và nhựa trước cửa hầm nhằm ngăn nước mưa chảy xiết. Những dẫn chứng này cho thấy nhu cầu lắp đặt vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ là xu hướng tất yếu – không chỉ để ứng phó với biến đổi khí hậu, mà còn để bảo vệ an toàn, tài sản và tuổi thọ công trình đô thị.
Cấu tạo vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ
Một vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ được thiết kế như một hệ thống bảo vệ đa tầng, kết hợp giữa cơ khí, vật liệu và công nghệ cảm biến để ngăn nước tràn vào khu vực hầm. Mỗi chi tiết cấu tạo đều có vai trò riêng nhưng phối hợp chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả chống ngập tuyệt đối.
Thành phần cấu tạo chính
- Khung chịu lực: Là bộ phận định hình toàn bộ hệ thống, thường được cố định vào tường hoặc sàn bê tông. Khung được thiết kế cứng vững để chịu áp lực nước và giữ ổn định cho toàn bộ tấm chắn.
- Tấm chắn nước: Bộ phận chính ngăn nước tràn vào. Tùy yêu cầu công trình, tấm có thể làm từ thép mạ kẽm, inox 304, nhôm hợp kim, hoặc composite cao cấp.
- Ron/đệm chống thấm: Lắp giữa các mối tiếp giáp để ngăn rò rỉ. Vật liệu thường là cao su EPDM hoặc silicone chịu nén, đảm bảo kín nước dù chịu áp lực lớn.
- Hệ thống khóa/cố định: Giúp vách ngăn đứng vững trong tình huống ngập, có thể là chốt cơ học hoặc tay vặn siết chặt với khung.
- Cơ cấu nâng/hạ tự động: Ở các hệ thống cao cấp, vách ngăn tích hợp motor hoặc xy-lanh thủy lực, tự động đóng khi cảm biến phát hiện mực nước dâng.
- Cảm biến mực nước: Giúp hệ thống vận hành chủ động, tự động kích hoạt khi mưa lớn hoặc nước tràn.
- Rãnh thoát nước: Bố trí ngay chân vách, hỗ trợ dẫn dòng chảy còn sót lại ra ngoài nhanh chóng.
Vật liệu sử dụng phổ biến
Các loại vật liệu được chọn phải chịu được áp lực nước, chống ăn mòn và có tuổi thọ cao. Thông dụng nhất là thép mạ kẽm, inox, nhôm hợp kim, hoặc PVC, bạt chịu nước composite trong các hệ di động hoặc tạm thời.
Nguyên lý hoạt động
Nguyên lý hoạt động của vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ dựa trên hai cơ chế chính: thủ công và tự động – mỗi loại được thiết kế nhằm đảm bảo khả năng phản ứng nhanh, vận hành an toàn trong mọi tình huống ngập nước.
Cơ chế vận hành thủ công
Khi hệ thống cảnh báo mực nước dâng phát tín hiệu, người vận hành sẽ chủ động đặt hoặc lắp tấm vách chắn vào rãnh cố định trước cửa hầm. Các chốt khóa cơ khí được siết chặt để giữ vững tấm chắn, trong khi ron cao su kín nước giúp ngăn hoàn toàn dòng thấm qua khe. Cơ chế này đơn giản, dễ bảo trì và phù hợp cho các khu vực có tần suất ngập thấp nhưng yêu cầu độ an toàn cao.
Cơ chế vận hành tự động
Ở hệ thống tiên tiến hơn, cảm biến mực nước được lắp đặt để phát hiện sớm khi có dấu hiệu ngập. Tín hiệu từ cảm biến sẽ kích hoạt motor điện hoặc bộ thủy lực, tự động nâng tấm chắn lên vị trí chặn dòng nước. Khi mực nước rút, tấm chắn tự động hạ xuống, trở lại trạng thái ban đầu mà không cần can thiệp thủ công. Nguyên lý này tương tự cửa chống ngập tự động DMD Auto Solutions, đảm bảo tính linh hoạt và tiết kiệm nhân lực.
Chu trình vận hành tiêu chuẩn:
- Phát hiện mực nước tăng hoặc nhận cảnh báo ngập.
- Tấm chắn di chuyển vào vị trí bảo vệ (thủ công hoặc tự động).
- Hệ thống khóa kín, ép chặt ron cao su tạo độ kín nước tuyệt đối.
- Áp lực nước được phân tán đều qua khung thép và sàn hầm, giảm nguy cơ biến dạng.
- Khi nước rút, vách ngăn được tháo hoặc tự hạ, phục hồi trạng thái lưu thông bình thường.
Lưu ý kỹ thuật
Trong quá trình vận hành, cần tính toán áp lực nước và tải trọng lên tấm chắn, tránh hiện tượng uốn cong hoặc vênh bề mặt khi dòng nước quá mạnh. Việc kiểm tra ron kín, khớp rãnh và cơ cấu khóa định kỳ là yếu tố quyết định tuổi thọ và độ an toàn của hệ thống.
Việc hiểu rõ cấu tạo và nguyên lý hoạt động của vách ngăn chống ngập lối xuống hầm đi bộ giúp chủ đầu tư lựa chọn giải pháp phù hợp và tối ưu. Để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ lắp đặt, hãy liên hệ Cửa chống tràn AB qua hotline 0923 05 8886. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn bảo vệ công trình khỏi ngập lụt.